Obszar Górnego Śląska na terenie, którego funkcjonuje kilkanaście zakładów górniczych zajmujących się wydobyciem węgla kamiennego narażony jest na powstawanie szkód związanych z robotami podziemnymi w kopalniach. 

Odpowiedzialność za szkody górnicze 

Odpowiedzialność zakładu górniczego to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, a więc zwalnia z niej jedynie siłą wyższa, przyczynienie się poszkodowanego lub działanie osób trzecich.

Aby można było mówić o odpowiedzialności za szkody górnicze konieczne jest spełnienie następujących przesłanek:

• Powstanie szkody – np. pęknięcie ściany, wybuch, osunięcie itp;

• Zdarzenie, w wyniku którego doszło do powstania szkody – ruch zakładu górniczego; 

• Związek przyczynowo skutkowy pomiędzy szkoda a zdarzeniem – gdyby nie ruch zakładu nie doszłoby do zdarzenia 

Szkody górnicze 

Wyróżniamy następujące szkody górnicze:

• na gruntach;

• na budynkach oraz na ich częściach np. na stodole, ogrodzeniu; 

• na plonach. 

Kto jest za nie odpowiedzialny?

Wniosek o naprawę szkód górniczych składamy do konkretnego zakładu górniczego, którego działalność doprowadziła do szkody lub następcy prawnego przedsiębiorcy prowadzącego zakład.

Zdarza się, że ustalenie takiego podmiotu jest niemożliwe – wtedy odpowiedzialność za szkodę górniczą przechodzi na Skarb Państwa.

Formy naprawienia szkody

• Przywrócenie stanu poprzedniego – obowiązek spoczywa na podmiocie odpowiedzialnym za powstanie szkody, ale może go dokonać również sam poszkodowany. Zgodnie z poglądami doktryny, sąd powinien upoważnić poszkodowanego do wykonania naprawy osobiście lub przez osobę trzecią, na rachunek odpowiedzialnego;

„Osoba odpowiedzialna jest zobowiązana zwrócić poszkodowanemu wszelkie celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki poniesione w celu przywrócenia poprzedniego stanu samochodu, do których należą koszty nowych części i innych materiałów” 

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20.10.1972 r., sygn. akt II CR 425/72

• Zapłata odpowiedniej sumy pieniężnej. 

Sposób naprawienia szkody powinien wybrać poszkodowany. Nie zawsze jednak ma taką możliwość. W sytuacji, gdy przywrócenie stanu poprzedniego jest niemożliwe albo pociąga za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego zawęża się do zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej. 

Przedawnienie szkód górniczych 

Zgodnie z art. 149 ustawy Prawo geologiczne i górnicze, roszczenie w sprawach dotyczących szkód górniczych przedawnia się po 5 latach od momentu dowiedzenia się o wyrządzonych szkodach. 

Dla uszkodzeń górniczych powstałych przed dniem 1 stycznia 2012 roku, znajdują zastosowanie przepisy uchylonej już ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze. Termin przedawnienia roszczenia był wtedy krótszy – wynosił 3 lata od momentu dowiedzenia się o szkodzie.