Z pewnością każdy z nas słyszał w telewizji o pacjentach domagających się od szpitala odszkodowania za błąd medyczny.

Odpowiedzialność za taki błąd może zaistnieć na płaszczyźnie cywilnej, karnej i zawodowej. W tym artykule skupimy się na odpowiedzialności cywilnej, czyli odpowiedzialności majątkowej.

Błąd medyczny 

Zgodnie z treścią art. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty: 

„Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód, zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenie chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością”.

Błąd medyczny to takie działanie lub zaniechanie osoby wykonującej zawód medyczny, które jest niezgodne z aktualną wiedzą medyczną i spowodowało powstanie szkody u pacjenta. Popełnienie błędu medycznego rodzi odpowiedzialność odszkodowawczą. 

Istotne jest odróżnienie błędu medycznego od błędu w sztuce lekarskiej. Ten pierwszy może zostać popełniony przez każdego przedstawiciela zawodu medycznego np. farmaceutę, natomiast błąd lekarski dotyczy jedynie lekarzy.

Aktualna wiedza medyczna 

Jest to istotne pojęcie, ponieważ o błędzie medycznym mówimy w oparciu o aktualną wiedzę medyczną z dnia powstania szkody. 

Przykładowo, jeśli zdarzenie miało miejsce w 2010 r. i wtedy było zgodne normami i standardami obowiązującymi lekarzy, nie ma znaczenia fakt, iż aktualnie byłoby to z nimi sprzeczne. Jest to szczególnie ważne w przypadku spraw toczących się latami.

Rodzaje błędów medycznych

Podstawowe rodzaje błędów medycznych (choć jest ich o wiele więcej):

• Błąd diagnostyczny – błędne rozpoznanie stanu chorobowego pacjenta;
• Błąd terapeutyczny – niewłaściwe wykonanie czynności medycznych.

Kto odpowiada za szkodę?

Roszczenie zgłaszamy do podmiotu odpowiedzialnego za szkodę, czyli szpitala lub lekarza. 

Jeśli szpital czy ubezpieczyciel placówki medycznej lub lekarza okaże się niechętny do wypłaty odszkodowania (co jest w praktyce częste) pozostaje nam droga sądowa.

Wówczas konieczne jest przygotowanie pozwu zawierającego uzasadnienie roszczenia i środki dowodowe.

Jak udowodnić błąd?

Udowodnienie błędu lekarskiego nie jest łatwe, a obowiązek jego wykazania zgodnie z art. 6 KC spoczywa na pacjencie. 

Dowody w sprawie mogą być następujące:

• pełna dokumentacja medyczna (absolutnie kluczowy dowód);
• opinia biegłego (należy złożyć wniosek o jego powołanie, dokona specjalistycznej oceny całej zgromadzonej dokumentacji);
• wszelkie skierowania, zaświadczenia, recepty, paragony, faktury;
• zeznania świadków. 

Zadośćuczynienie 

Za krzywdę spowodowaną błędem medycznym pacjent może się domagać zadośćuczynienia – jednorazowego świadczenia mającego stanowić rekompensatę za ból i cierpienie poniesione w wyniku błędu medycznego. 

Renta 

Kolejnymi roszczeniami przysługującymi poszkodowanemu są:

• Renta na zwiększone potrzeby – rehabilitacja, leki, opieka osoby trzeciej itp;
• Renta z tytułu utraty widoków na przyszłość – utrata możliwości zarobkowania, rozwoju.

Przedawnienie 

Zgodnie z Kodeksem cywilnym roszczenie o naprawienie szkody spowodowanej błędem medycznym przedawnia się z upływem 3 lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie lub przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia. 

W sytuacji gdy szkoda powstała w wyniku występku lub zbrodni termin przedawnienia roszczenia wynosi 20 lat od dnia jego popełnienia. 

Termin przedawnienia roszczeń osoby małoletniej nie może się skończyć przed upływem 2 lat od dnia uzyskania pełnoletniości.