Miarkowanie zadośćuczynienia jest rzeczą niezwykle trudną. Bez wątpienia zadośćuczynienie powinno posiadać cechę kompensacji doznanej krzywdy, czyli innymi słowy powinno doprowadzić do odpowiedniego jej naprawienia. Judykatura w zakresie zadośćuczynienia jest bardzo bogata i pozwala wyciągnąć wnioski, które skrótowo postaramy się przedstawić, wybierając najciekawsze z orzeczeń sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego.
Poniżej przedstawiamy 5 rzeczy, które w opinii Kancelarii odszkodowawczej WysokieOdszkodowania.pl mają wpływ na wysokość zadośćuczynienia. Co ważne, każda sprawa ma indywidualny charakter. Miarkując roszczenie odszkodowawcze należy wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy zarówno przedmiotowe, jak i podmiotowe. Dlatego też zachęcamy do bezpłatnej konsultacji z nami. Nasza infolinia 34 389 40 77 jest do Państwa dyspozycji.
Stopień trwałego uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego
wyrażający się w kalectwie, oszpeceniu, ograniczeniach ruchowych, ograniczeniach wykonywania czynności życia codziennego.
Nie można go mylić z procentowym uszczerbkiem na zdrowiu szacującym w sposób mechaniczny doznaną krzywdę, tak uwielbianym przez zakłady ubezpieczeń.
Procentowy stopień uszczerbku na zdrowiu w żaden sposób nie determinuje zakresu doznanej krzywdy, ani w sensie czasowym, ani rozmiaru doznawanych cierpień. Innymi słowy nawet niewielki uszczerbek na zdrowiu skutkować może znacznymi cierpieniami, a tym samym wpływać na rozmiar krzywdy (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 26 czerwca 2014 r. I ACa 255/14).
Jak słusznie zauważył Sąd Apelacyjny w Lublinie, procentowo określany uszczerbek na zdrowiu ma jedynie charakter orientacyjny i pomocniczy, a niewyznaczający wysokość zadośćuczynienia (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 11 lutego 2015 r. I ACa 735/14). Należy przy tym zawsze pamiętać, że chodzi tutaj zarówno o cierpienia fizyczne i psychiczne już doznane, jak i te które wystąpią w przyszłości. Zadośćuczynienie ma bowiem charakter całościowy i powinno stanowić rekompensatę pieniężną za całą krzywdę doznaną przez poszkodowanego, mowa jest bowiem o „odpowiedniej sumie pieniężnej tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę”, przyznawanej jednorazowo. Zadośćuczynienie ma na celu dostarczenie osobie poszkodowanej realnej wartość ekonomicznej, równoważąc – w przybliżony sposób – poniesioną przez nią krzywdę (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 6 marca 2014 r. I ACa 878/13).
Rozmiar doznanych cierpień i długotrwałość choroby.
To rozmiar cierpień wpływający w indywidualnie rozpatrywanym przypadku na rozmiar krzywdy jest podstawowym kryterium decydującym o wysokości przyznanego zadośćuczynienia. Na rozmiar krzywdy ma wpływ między innymi: rodzaj, charakter, intensywność i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, stopień trwałego kalectwa, rokowania na przyszłość, negatywne zmiany w psychice wywołane chorobą, utrata szans na normalne życie i rozwój zainteresowań, poczucie bezradności i nieprzydatności społecznej. Istotną okolicznością indywidualizującą rozmiar krzywdy jest młody wiek poszkodowanego, bowiem utrata szans na prowadzenie normalnego życia, utrata zdolności do pracy, możliwości realizacji zamierzonych celów, zainteresowań i pasji jest szczególnie dotkliwa dla człowieka młodego, który doznał utraty zdrowia będąc w pełni sił i możliwości (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 13 maja 2015 r. I ACa 16/15).
Długość i intensywność leczenia pozostaje w korelacji z wysokością zadośćuczynienia. Warte podkreślenia jest rozróżnienie trwałego i długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. O ile powszechnie wiadomo, że trwały uszczerbek to takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy, to niewiele osób, że za przemijającą krzywdę również należy się zadośćuczynienie. Trzeba jednakże wykazać, istnienie tzw. długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. W myśl art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U.2015.1242)
Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie.
Wiek i płeć poszkodowanej osoby.
Określenie wysokości zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w razie uszkodzenia ciała powinno się opierać na obiektywnych i sprawdzalnych kryteriach, kierować się jego celami i charakterem, przy uwzględnieniu jednak indywidualnej sytuacji stron. Istotnym elementem indywidualizującym jest wiek poszkodowanego. Intensywność cierpień z powodu kalectwa jest większa u człowieka młodego, skazanego na rezygnację z radości życia, jaką daje zdrowie, możność pracy i osobistego rozwoju (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 3 grudnia 2014 r. VI ACa 307/14). Wiek poszkodowanego ma bardzo istotne znaczenie dla określenia zakresu krzywdy, gdyż przyjmuje się, że zwykle większą krzywdą jest kalectwo u młodej osoby, w pełni sił, niż u człowieka starszego, schorowanego (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 21 marca 2014 r. I ACa 837/13).
Takie same szkody na osobie mogą mieć różne konsekwencje w odniesieniu do różnych poszkodowanych, np. uszkodzenie twarzy w odniesieniu do płci. Bez wątpienia krzywda kobiety będzie większa w przypadku oszpecenia jej twarzy w wyniku wypadku niż krzywda mężczyzny a zatem zadośćuczynienie dla kobiety powinno być zdecydowanie większe. Równie dobrym przykładem na znaczenie płci w przypadku miarkowania kwoty zadośćuczynienia jest zadośćuczynienie za złamaną miednicę. Wydaje się oczywiste, że młoda kobieta, która nie posiada jeszcze dzieci a która ze względu na doznane obrażenia ciała może mieć przeciwskazania do zajścia w ciążę, powinna otrzymać zadośćuczynienie zdecydowanie wyższe niż mężczyzna, który w identycznych okolicznościach doznał tych samych obrażeń ciała w postaci złamania miednicy.
Poczucie bezradności życiowej.
Normalnie złamanie palca V ręki prawej (mały palec) nie powoduje dużej krzywdy a zatem i zadośćuczynienie nie jest zbyt wysokie. Sytuacja jest odmienna, gdy ten mały paluszek złamie młody, wybitny pianista, który już nigdy nie będzie grał w ten sam sposób, jak przed wypadkiem a co za tym idzie, jego kariera nigdy nie osiągnie pożądanego poziomu.
W orzecznictwie podkreśla się, że na zwiększenie zadośćuczynienia wpływają takie czynniki, jak niemożność:
- podjęcia pracy (albo sytuacja, gdy poszkodowanemu ze względu na wypadek nie zostaje przedłużona umowa o pracę),
- wykonywania wyuczonego zawodu,
- uprawiania sportu,
- zawarcia związku małżeńskiego,
- posiadania dzieci,
- aktywnego korzystania z życia i rozrywek.
Poziom stopy życiowej społeczeństwa.
Orzecznictwo w tym aspekcie przeszło swoistą ewolucję. Początkowo wywodzono, że osoby lepiej zarabiające, majętne powinny otrzymywać większe zadośćuczynienie, teraz wskazuje się, iż przesłanka „przeciętnej stopy życiowej” społeczeństwa ma jedynie charakter uzupełniający i ogranicza wysokość zadośćuczynienia tak, by jego przyznanie nie prowadziło do wzbogacenia osoby uprawnionej, nie może jednak pozbawiać zadośćuczynienia jego zasadniczej funkcji kompensacyjnej i eliminować innych czynników kształtujących jego rozmiar (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 8 stycznia 2015 r. I ACa 794/14)
Zasada umiarkowanej wysokości zadośćuczynienia trafnie łączy wysokość zadośćuczynienia z wysokością stopy życiowej społeczeństwa, bowiem zarówno ocena, czy jest ono realne, jak i czy nie jest nadmierne, a więc czy jest odpowiednie, pozostawać musi w związku z poziomem życia. Jednakże zasadniczą kwestią jest rozmiar szkody niemajątkowej. Innymi słowy poziom stopy życiowej społeczeństwa może rzutować na wysokość zadośćuczynienia jedynie uzupełniająco, w aspekcie urzeczywistnienia zasady sprawiedliwości społecznej, natomiast decydującym o wysokości należnego zadośćuczynienia jest rozmiar krzywdy. (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 11 września 2013 r. I ACa 286/13).
Podsumowanie.
Warto wiedzieć, że roszczenie odszkodowawcze zadośćuczynienia za doznaną krzywdę nie powinno być mechanicznym wyliczeniem. Miarkując wysokość zadośćuczynienia zakład ubezpieczeń a w postępowaniu sądowym Sąd ma obowiązek wziąć pod uwagę wszelkie okoliczności powstania szkody (przebieg wypadku), oraz doznaną krzywdę, cierpienie, proces leczenia i jego długość, wreszcie inne elementy, jak bolesność zabiegów, dokonywane operacje, leczenie rehabilitacyjne, okres dochodzenia do względnej sprawności, przywrócenie funkcji organizmu, etc.
Warto przypomnieć, że model człowieka umieszczony na stronie wysokieodszkodowania.pl pozwala po kliknięciu na określoną część ciała zapoznać się z tabelą stanowiącą załącznik do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania. Wiemy, że akty prawne są trudne do czytania a przede wszystkim długie i zawiłe, stąd też nasz ukłon w Państwa stronę. Teraz każdy może sprawdzić jaki szacunek może otrzymać w opinii biegłego lekarza. Warto podkreślić, iż wprowadzone przez niektóre zakłady ubezpieczeń własne tabele określające uszczerbek na zdrowiu nie są wiążące dla sądu. Biegli posługują się właśnie Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r., które w przystępnej formie jest do Państwa dyspozycji na naszej stronie.
Wreszcie polecamy bezpłatne konsultacje pod numerem 34 389 40 77. Jeden z dyżurujących prawników na pewno oceni Państwa sprawę i postara się Państwu pomóc.