Odszkodowanie za utratę lub zniszczenie rzeczy wniesionych do hotelu.

Choć w regulaminach usług świadczonych przez hotele czy pensjonaty znajduje się zwykle zastrzeżenie, że hotel nie ponosi odpowiedzialności za rzeczy pozostawione w obiekcie, nie powinniśmy tym się przejmować. Hotel ponosi odpowiedzialność do 100 krotności ceny za jedną dobę hotelową. Dla przykładu, noc hotelowa kosztowała 400 zł, hotel odpowiada do wysokości 40.000 zł za utratę lub zniszczenie rzeczy wniesionych do hotelu.

Reżim odpowiedzialności hotelu za utratę lub zniszczenie rzeczy.

Odpowiedzialność hotelu oparta jest zasadzie ryzyka. Żeby dobrze zrozumieć zagadnienie, odsyłamy do artykułu traktującego o zasadzie ryzyka.

W myśl art. 846 § 1 Kodeksu cywilnego:

Utrzymujący zarobkowo hotel lub podobny zakład jest odpowiedzialny za utratę lub uszkodzenie rzeczy wniesionych przez osobę korzystającą z usług hotelu lub podobnego zakładu, zwaną dalej „gościem”, chyba że szkoda wynikła z właściwości rzeczy wniesionej lub wskutek siły wyższej albo że powstała wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby, która mu towarzyszyła, była u niego zatrudniona albo go odwiedzała.

Redakcja tego przepisu nie pozostawia żadnych wątpliwości. Hotel lub podobny zakład jest odpowiedzialny, chyba że wykaże jedną z tzw. przesłanek egzoneracyjnych pozwalających na ekskulpację hotelu. Innymi słowy, ciężar dowodu spoczywa na hotelu i to właśnie hotel powinien wykazać, że nie ponosi odpowiedzialności za utratę lub zniszczenie rzeczy, gdyż:

  1. szkoda wynikła z właściwości rzeczy wniosek;
  2. wskutek siły wyższej;
  3. szkoda powstała wyłącznie z winy poszkodowanego;
  4. szkoda powstała wyłącznie z winy osoby, która towarzyszyła poszkodowanemu lub była przez niego zatrudniona albo odwiedzała poszkodowanego.

Warto podkreślić, że mowa o wyłącznej winie a zatem takiej, której przyczyną jest zachowanie poszkodowanego, jego towarzysza, pracownika, lub odwiedzającego – i tylko te osoby są odpowiedzialne za powstanie szkody. Jeżeli odpowiedzialność jest podzielna, to nie jest wyłączna a zatem nie zachodzi przesłanka egzoneracyjna i ewentualnie możemy mówić o przyczynieniu się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia szkody.

Skutek wyłączenia odpowiedzialności przez Hotel poprzez umowę lub regulamin.

W myśl art. 846 § 5 Kodeksu cywilnego:

Wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności, o której mowa w § 1, przez umowę lub ogłoszenie nie ma skutku prawnego.

Przepis jest stanowczy i w myśl rzymskiej zasady Clara non sunt interpretanda nie może zostawiać najmniejszych wątpliwości. Każde wyłączenie w regulaminie, oświadczenie hotelu, umowa z klientem czy jakieś kartki, które o tym informują, są nieważne i nie ograniczają odpowiedzialności Hotelu.

Podmioty odpowiedzialne za utratę lub zniszczenie rzeczy to nie tylko hotel, ale i …

Odpowiedzialnością, o której mowa obciążone są osoby utrzymujące zarobkowo hotel lub zakład podobny. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych  (Dz.U.2016.187) wskazuje w art. 36 następujące kategorie obiektów hotelarskich:

  • hotele – obiekty posiadające co najmniej 10 pokoi, w tym większość miejsc w pokojach jedno- i dwuosobowych, świadczące szeroki zakres usług związanych z pobytem klientów;
  • motele – obiekty położone przy drogach, dysponujące parkingiem, posiadające co najmniej 10 pokoi, w tym większość miejsc w pokojach jedno- i dwuosobowych;
  • pensjonaty – obiekty posiadające co najmniej 7 pokoi, świadczące dla swoich klientów całodzienne wyżywienie;
  • kempingi (campingi) – obiekty strzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach, samochodach mieszkalnych (campobusach) i przyczepach samochodowych, przyrządzanie posiłków, parkowanie samochodów, a także świadczące usługi związane z pobytem klientów; obiekty te mogą dodatkowo umożliwiać nocleg w domkach turystycznych lub innych obiektach stałych;
  • domy wycieczkowe – obiekty posiadające co najmniej 30 miejsc noclegowych, dostosowane do samoobsługi klientów oraz świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów;
  • schroniska młodzieżowe – obiekty przeznaczone do indywidualnej i grupowej turystyki młodzieżowej, dostosowane do samoobsługi klientów;
  • schroniska – obiekty zlokalizowane poza obszarami zabudowanymi, przy szlakach turystycznych, świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów;
  • pola biwakowe – obiekty niestrzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach.

Pola biwakowe jako obiekty niestrzeżone z woli ustawodawcy należy wyłączyć z kategorii obiektów hotelowych czy zakładów podobnych w rozumieniu art. 846 k.c. (W. Zręda, Nowe zasady odpowiedzialności osób prowadzących hotele, Radca Prawny 1999, nr 2, s. 40).

Przepisy o odpowiedzialności utrzymujących hotele i podobne zakłady stosuje się także do nie prowadzonego zarobkowo domu wczasowego. Odpowiedzialność utrzymującego dom wczasowy nie może być wyłączona regulaminem (Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 1971 r. III CZP 6/71).

Zaostrzona odpowiedzialność, o której mowa w komentowanym przepisie, obejmuje również zakłady profilaktyczne służby zdrowia (uchwała SN z dnia 28 marca 1974 r., III CZP 13/74, OSN 1974, nr 12, poz. 206). Podobnie należy potraktować sanatoria i prewentoria (M. Nesterowicz (w:) System prawa prywatnego, t. 7, 2011, s. 995, chociaż dostrzega on pewne różnice, gdy chodzi o te placówki, świadczące całoroczne usługi dla dzieci), a bez znaczenia jest sposób finansowania pobytu w nich osób korzystających z usług tam świadczonych. Obiektami (zakładami) podobnymi będą wynajmowane przez rolników pokoje w ramach działalności agroturystycznej. Niezbędnym elementem, od ziszczenia się którego należy uzależniać zakwalifikowanie obiektu do obiektów, o których mowa w przepisie, będzie umożliwienie osobie korzystającej czasowego zamieszkania. Nazwa samego obiektu nie ma w tej sytuacji żadnego znaczenia (np. zajazd, gościniec, gospoda).

Obowiązek zawiadomienia Hotelu.

W myśl art. 847 Kodeksu cywilnego:

Roszczenie o naprawienie szkody z powodu utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionych do hotelu lub podobnego zakładu wygasa, jeżeli poszkodowany po otrzymaniu wiadomości o szkodzie nie zawiadomił o niej niezwłocznie utrzymującego zakład. Przepisu tego nie stosuje się, gdy szkodę wyrządził utrzymujący zarobkowo hotel lub podobny zakład albo gdy przyjął rzecz na przechowanie.

Zawiadomienie może być dokonane w jakiejkolwiek formie, byleby jak najszybciej dotarło do prowadzącego hotel. Możliwe jest więc zawiadomienie ustne (osobiście lub przez telefon), pisemne (w liście, w wiadomości nadanej pocztą elektroniczną albo w SMS) lub przez osobę trzecią (boya hotelowego, kelnera itp.). Powinno ono obejmować fakt szkody i okoliczności jej powstania, niekoniecznie dokładny jej zakres i wysokość.

Obowiązek zawiadomienia o szkodzie nie dotyczy sytuacji, w której szkoda została wyrządzona przez utrzymującego hotel (lub podobny zakład) lub gdy przyjął on rzecz na przechowanie. Chodzi tutaj tylko o takie wypadki, w których jest oczywiste, że utrzymujący hotel – jako sprawca lub współsprawca – wie o powstaniu szkody i osobie poszkodowanego. W sytuacjach wątpliwych więc poszkodowany powinien, z ostrożności, dokonać zawiadomienia, o którym mowa w art. 847 zdanie pierwsze. (Gudowski Jacek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom V. Zobowiązania. Część szczegółowa).

Przedawnienie roszczeń.

 Artykuł 848 Kodeksu cywilnego, stanowi:
Roszczenia o naprawienie szkody wynikłej z utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionych do hotelu lub podobnego zakładu przedawniają się z upływem sześciu miesięcy od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie, a w każdym razie z upływem roku od dnia, w którym poszkodowany przestał korzystać z usług hotelu lub podobnego zakładu.

Przepis art. 848 k.c., regulujący termin przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody wynikłej z utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionych do hotelu, obejmuje wszystkie mogące wchodzić w grę wypadki odpowiedzialności przewidziane w art. 846 § 1 i 2 k.c. Dotyczy on także sytuacji, w której szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa osoby utrzymującej zarobkowo hotel lub podobny zakład albo osoby w niej zatrudnionej (art. 849 § 2 k.c.) – Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 września 1979 r. (OSP 1980/7/145).

Dodaj komentarz